Odbarczenie nerwu w obrębie kończyny górnej

Nasza ręka jest bardzo ważną częścią naszego ciała, którą wykorzystujemy przy wykonywaniu praktycznie wszystkie czynności. Każdy z jej urazów wpływa w ogromnym stopniu na nasze codzienne funkcjonowanie. W przypadku ręki jak i  nadgarstka jednymi z najczęstszych przyczynami wizyt u ortopedy są ich złamania, zwichnięcia, uszkodzenia ścięgien czy nerwów.

Neuropatia to stan chorobowy dotyczący nerwów – struktur przekazujących impulsy do różnych części organizmu poza mózgiem i rdzeniem kręgowym. Do najczęstszych neuropatii w obrębie kończyny górnej należą: zespół kanału nadgarstka oraz neuropatia nerwu łokciowego na poziomie rowka nerwu łokciowego.

Objawami neuropatii nerwu łokciowego są zaburzenia czucia w obrębie czwartego i piątego palca; przedramienia i zewnętrznej części dłoni. Osłabienie mięśni dotyczy kłębika małego palca, mięśni międzykostnych, częściowo mięśni glistowatych oraz części mięśni kłębu kciuka. Wskutek tego może dojść do osłabienia stabilizacji palców podczas chwytania oraz trudności w manipulowaniu przedmiotami.

Rowek nerwu łokciowego jest zlokalizowany na tylnej powierzchni nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. Nerw łokciowy ułożony jest w wąskiej bruździe kostnej i przykryty więzadłem pobocznym przyśrodkowym. Zespół rowka nerwu łokciowego najczęściej występuje u zawodników wykonujących rzuty oszczepem czy trenujących pchnięcie kulą. Nienaturalnie zwiększone napięcie nerwu łokciowego powstaje podczas wymuszonego koślawienia łokcia lub wymachu ze zgięciem łokcia przed wykonaniem rzutu.

Objawami ucisku nerwu pośrodkowego są: pieczenie; drętwienie i ból dłoniowej strony kciuka; drugiego i trzeciego palca oraz połowy palca czwartego od strony kciuka. Do uwięźnięcia nerwu może dojść w kanale nadgarstka albo między mięśniami w górnej części przedramienia.

Kanał nadgarstka to kostno-włóknisty kanał ograniczony od dołu szeregiem kości, a od góry więzadłem poprzecznym nadgarstka. W kanale przebiega nerw pośrodkowy oraz ścięgna mięśni zginających palce. Obecność stanu zapalnego w przebiegu zapalenia pochewek ścięgnistych, obrzęk pourazowy lub zwłóknienie więzadła poprzecznego nadgarstka powodują zwężenie przestrzeni, w której przebiega nerw pośrodkowy.

Inną przyczyną ucisku nerwu pośrodkowego może być jego konflikt z mięśniami lub powięziami w górnej części przedramienia. Aby rozpoznać neuropatię na tym poziomie można wykonać próby prowokacyjne:

• oporowe nawrócenie przedramienia z jednoczesnym wyprostem łokcia – uwięźnięcie nerwu między dwiema głowami mięśnia nawrotnego obłego,
• oporowe napięcie bicepsa przy zgięciu i odwróceniu przedramienia – ucisk nerwu pośrodkowego pod pasmem włóknistym stanowiącym przedłużenie ścięgna mięśnia bicepsa,
• oporowe zgięcie trzeciego palca – usidlenie nerwu pośrodkowego przez łuk mięśnia zginacza powierzchownego palców.

Operacja uwolnienia nerwu przeprowadzana jest zazwyczaj klasyczną metodą otwartą, która wymaga wykonania 2-3cm nacięcia na stronie dłoniowej nadgarstka lub kilkucentymetrowego nacięcia wzdłuż przebiegu nerwu w okolicy łokcia. Takie nacięcie pozwala na dokładną ocenę okolicy nerwu oraz precyzyjne wycięcie tkanek powodujących konflikt. Rana zamykana jest szwami, które są usuwane po 10-14 dniach po zabiegu.

Pacjent może zostać wypisany do domu już w dniu przeprowadzonego zabiegu. Pacjent otrzymuje zalecenia dotyczące pielęgnacji oraz pozycji operowanej kończyny. Do czasu zdjęcia szwów należy wykonywać ruchy o okrojonym zakresie, natomiast po zdjęciu szwów istotna jest mobilizacja blizny pooperacyjnej celem uniknięcia zrostów łącznotkankowych oraz uzyskania dobrego efektu kosmetycznego czyli zmniejszenia widoczności blizny.

Pacjent powinien wykonywać ćwiczenia mobilizujące pracę nerwu – początkowo pod nadzorem fizjoterapeuty, a później już samodzielnie kontynuowane przez pacjenta we własnym zakresie. W okresie kilku tygodni po zabiegu należy unikać nadmiernego przeciążania operowanej kończyny. Wskazane jest wykonywanie bezpiecznych ćwiczeń zaleconych przez fizjoterapeutę, które mają za zadanie stopniowo przywrócić ruchomość stawu łokciowego i stawu nadgarstka oraz przywrócić siłę mięśniową ręki. Dopiero w momencie, gdy funkcja ręki zostanie w pełni odtworzona, można powrócić do pracy zawodowej czy uprawiania sportu.